Czy wiesz, że… ?
Jeżeli masz kredyt powiązany z walutą frank szwajcarski to jest on prawdopodobnie nieważny ?
Nie możesz go jednak ot tak przestać spłacać. Konieczne jest wcześniejsze skierowanie do sądu powództwa o ustalenie nieważności przedmiotowej umowy (ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z zawartej umowy z powodu jej nieważności) i uzyskanie pozytywnego wyroku w tym zakresie.
Ustalenie nieważności umowy powoduje że strony muszą się wzajemnie rozliczyć, czyli zwrócić sobie to co nawzajem świadczyły – Bank musi oddać Tobie wszystkie kwoty pobrane tytułem rat kapitałowo – odsetkowych, a Ty musisz Bankowi zwrócić otrzymany kapitał kredytu.
Każda ze stron procesu ma jednak osobne roszczenie o zwrot tych kwot, dlatego w pozwie o ustalenie nieważności umowy kredytu wnosi się również o zapłatę wszystkich kwot jakie wpłaciłeś/aś do banku.
Po prawomocnym wyroku następuje rozliczenie z bankiem.
W sytuacji kiedy spłaciłeś już cały kapitał kredytu (kwotę otrzymaną od banku), razem z pozwem, co do zasady, wnosi się również tzw. wniosek o udzielenie zabezpieczenia. Takie wnioski mają za zadanie sprawić, żebyś nie spłacał kolejnych rat kredytu w trakcie trwania postępowania skoro już spłaciłeś kapitał.
A dlaczego Twoja umowa prawdopodobnie jest nieważna ?
Z kilku powodów.
Przede wszystkim w zdecydowanej większości takich umów nie zostało jasno wskazane jaką kwotę masz obowiązek spłacić, ani jak masz to wyliczyć. Znajduje się tam jedynie odesłanie do Tabeli Kursów Walut Obcych. Problem w tym, że wysokość kursów określanych w takiej Tabeli mogła być jednostronnie i dowolnie kształtowana przez bank – a więc bank mógł sobie, dowolnie, już po podpisaniu umowy, określić ile mu spłacisz. Co więcej, nie musiał się w tym zakresie odnosić np. do kursu średniego Narodowego Banku Polskiego, czy jakiegokolwiek niezależnego od banku parametru.
Takie zapisy stanowią tzw. klauzule abuzywne, co zostało już potwierdzone w szeregu wyroków, w tym w wyrokach Sądu Najwyższego.
Zgodnie bowiem z Kodeksem Cywilnym klauzula abuzywna (postanowienie niedozwolone) to taki zapis, który jest sprzeczny z dobrymi obyczajami, a nadto rażąco narusza interesy konsumenta (do tego nie może być indywidualnie uzgodniony).
Czy fakt, że bank wprowadził zapis zgodnie z którym sam mógł samodzielnie i całkowicie dowolnie ustalać po jakim kursie będziesz spłacać raty jest zgodny z dobrymi obyczajami ? Oczywiście nie.
Czy takie działanie rażąco narusza Twoje interesy jako konsumenta ? Pamiętaj, że nie chodzi tu tylko o interesy majątkowe. Chodzi tutaj także o to, żebyś i Ty i druga strona umowy mieli równe prawa i obowiązki w ramach danej umowy.
Czy można mówić, że Ty i Bank macie równe prawa i obowiązki skoro to Bank sam jednostronnie i dowolnie może określać jaką kwotę będziesz musiał spłacić ? No nie.
Czy ma to charakter rażący ? Jeżeli Bank może taki kurs ustalać dowolnie i swobodnie a Ty nie masz nic do powiedzenia w tej kwestii, to trudno uznać aby nie miało to charakteru rażącego.
Pamiętaj również, że nawet jeżeli w Twojej umowie jest zapis że warunki zostały wynegocjowane indywidualnie, nie musi to mieć znaczenia. Chodzi bowiem o to czy rzeczywiście negocjowałeś indywidualnie umowę, zwłaszcza te zapisy odnoszące się do Tabeli Kursów Walut Obcych, a nie czy takie – niezgodne z prawdą – postanowienie zostało zapisane w umowie.
Sądy już widziały bardzo dużo takich umów i nie dają się tak łatwo zwieść.
Zapis stanowiący taką klauzulę niedozwoloną powinien być wyeliminowany z umowy, tak jakby nigdy nie istniał. Pytanie co wtedy.
Co do zasady, umowa może nadal istnieć w mocy ale bez takiego zapisu (wtedy mówimy o tzw. odfrankowieniu kredytu), jednak w ostatnich latach w zdecydowanej większości przypadków Sądy orzekają, że taka umowa jest nieważna już od momentu jej zawarcia.
Co więcej, taka umowa może być nieważna także z innych powodów.
Kolejnym powodem jest istnienie art. 69 Prawa bankowego. Przepis ten mówi o tym, że umowa musi być tak skonstruowana abyś zgodnie z umową był zobowiązany do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami.
Trzeba jednak pamiętać, że przez odesłania do Tabeli Kursów Walut Obcych, prawdopodobnie znajdujące się w Twojej umowie, nie zostałeś zobowiązany do zwrotu pożyczonej, przez Ciebie, kwoty i do zwrotu odsetek, ale do zwrotu całkiem innej kwoty – dodatkowo takiej, która jest Ci nieznana na moment podpisania umowy a którą bank może dowolnie określić już po jej podpisaniu przez Ciebie. Taki zapis jest więc niezgodny z ustawą Prawo bankowe.
Z kolei jeszcze inny przepis mówi, że strony, owszem, mogą „dogadać się” co do tego jakie zapisy zawrą w umowie, jednak umowa ta nie może być sprzeczna z ustawą – a jak wyżej wskazałam, jest.
Co wtedy ? Tu wchodzi nam kolejny przepis, tym razem mówiący, że czynność prawna niezgodna z ustawą jest, co do zasady, nieważna.
Jest to więc kolejny argument za nieważnością Twojej umowy.
Samo ustalenie nieistnienia stosunku prawnego odbywa się na podstawie jeszcze innego przepisu – musisz bowiem wykazać, że posiadasz tzw. interes prawny ku temu.
A kiedy taki posiadasz ?
Ano wtedy kiedy np. wygranie sprawy wyłącznie o zapłatę nic nie zmieni w Twojej sytuacji na przyszłość.
Rzeczą powszechnie znaną jest to, że jeżeli wygrasz samą sprawę o zapłatę to bank będzie dalej naliczał Ci raty do zapłaty, oparte na tych samych postanowieniach które Sąd już uznał za nieważne rozpatrując Twoją sprawę o zapłatę.
Czy masz więc interes prawny do takiego ustalenia nieistnienia stosunku prawnego ? Masz.
Co ciekawe, część uregulowań o których wspomniałam wyżej odnosi się do Twojej sytuacji nawet jeżeli brałeś kredyt jako przedsiębiorca a nie konsument. Nawet wtedy masz szansę wywalczyć nieważność swojej umowy.
Jak więc widzisz, są podstawy do uznania, że Twoja umowa zawarta z bankiem jest nieważna. Możesz się od niej uwolnić, i Ty i Bank zwrócicie sobie to co sobie świadczyliście, hipoteka zostanie wykreślona a Ty odczujesz wolność od kredytu.
Pamiętaj jednak, że banki są reprezentowane przez ogromne Kancelarie. Odpowiedzi na pozew przesyłane przez banki nieraz dochodzą do 100 stron a same spory z bankiem nie są łatwe i chociaż w większości przypadków sądy już orzekają nieważność to łatwo popełnić błąd, który sprawi że taką sprawę prawomocnie przegrasz.
Z tego właśnie powodu pamiętaj o tym, aby starannie wybrać pełnomocnika który będzie Cię przy takiej sprawie reprezentował.
Ja od 2018r. zajmuję się reprezentowaniem konsumentów w sporach z bankami, początkowo jeszcze jako aplikant (aplikant to prawnik ale jeszcze bez uprawnień adwokackich). Obecnie jestem już adwokatem i z przyjemnością poprowadzę Twoją sprawę z tego zakresu.
To są zbyt poważne kwestie, żeby móc sobie pozwolić na błędy.
Pamiętaj również, że ja, na Facebooku, mogę co najwyżej przedstawić jakiś schemat, który jest bardzo uogólniony i wcale nie musi pasować do Twojej sprawy. Nic nie zastąpi indywidualnej konsultacji z adwokatem lub radcą prawnym specjalizującym się w tematyce kredytów frankowych.
Każda sprawa wymaga indywidualnej konsultacji, czego przez Facebooka zrobić nie sposób.
Ramy wpisu na Facebooku sprawiają też, że nie jestem w stanie tutaj napisać o szeregu innych, bardzo ważnych rzeczy dotyczących takich spraw.
A teraz dobra wiadomość także dla osób, które mają kredyty ale nie tzw. frankowe (bardzo nie lubię określenia „kredyty frankowe” bo jeszcze żaden z moich klientów żadnego franka przy tej umowie nie zobaczył).
Zaciągnąłeś kredyt ale złotówkowy ? Pamiętaj, że istnieje coś takiego jak sankcja kredytu darmowego.
Dotyczy to jednak kredytów konsumpcyjnych, do określonej kwoty, a nie kredytów hipotecznych.
Jeżeli Twoja umowa kredytu konsumpcyjnego posiada pewne charakterystyczne wady, to może się okazać że tak naprawdę jesteś zobowiązany tylko do zwrotu kwoty jaką pożyczyłeś, nawet bez odsetek.
To jednak również wymaga podjęcia odpowiedniego działania, a banki na zastosowanie takiej sankcji tak łatwo się nie zgadzają – stąd sprawy w sądach w tym zakresie.
Kolejna dobra informacja: coraz częściej składane są również powództwa dotyczące kredytów złotowych hipotecznych, w takich kredytach również czasami istnieją wady, które mogą doprowadzić do ich nieważności. Takie sprawy dopiero się pojawiają ale jednak pewna ich część już w sądach jest.
Jeżeli jesteś zainteresowany tym, czy z Twoją umową, zwłaszcza powiązaną z frankiem szwajcarskim, da się coś zrobić, zapraszam Cię na konsultację w ramach której sprawdzę czy Twoja umowa zawiera wady o których pisałam wyżej i jakie masz szanse w sądzie.
Adw. Małgorzata Sikorska
Wpis opublikowany pierwotnie na Facebooku: https://www.facebook.com/adwsikorska/posts/133052153211929